Olíubændur í íslenskum sveitum?

Þessi grein birtist í Mogganum í dag. Myndirnar eru teknar af Ólafi Eggertssyni bónda á Þorvaldseyri af nepjuakrinum þar á bæ.

Í þeirri efnahagslægð sem Íslendingar glíma við er eðlilegt að við skoðum hvaða möguleika við höfum til að skapa fleiri störf, auka gjaldeyristekjur og leita lausna sem leiða til minni innflutnings aðfanga. Ein stærsta auðlind okkar felst í hinu mikla, góða landi sem hægt er að nýta til ræktunar. Á því sviði liggja mikil tækifæri og þar tel ég að við eigum að sækja fram. 

Stöðug framþróun

Íslenskur landbúnaður hefur verið í stöðugri framþróun frá því land byggðist. Sérstaða Íslands hefur markast af því hversu norðarlega það liggur og af þeirri staðreynd að landið er eyja. Ræktunarmöguleikar nýrra tegunda eru oft dregnir í efa vegna legu landsins en dæmin sanna að ýmislegt er hægt ef vilji, elja og útsjónarsemi eru fyrir hendi.   Á síðustu áratugum hefur nýsköpun í ræktun nytjaplantna í íslenskum landbúnaði aðallega falist í þeirri byltingu sem orðið hefur í kornrækt hér á landi. Á skömmum tíma hefur náðst undraverður árangur og miklar framfarir orðið á því sviði. Íslenskt bygg og hveiti til manneldis eru afurðir sem neytendur njóta í síauknum mæli.  En þar er ekki öll sagan sögð, því einnig er hægt að vinna olíu úr íslenskum landbúnaðarafurðum, bæði eldsneyti og olíu til matargerðar og framsýnir sunnlenskir bændur hafa tekið þessum möguleika fagnandi. Hér á landi hefur Siglingastofnun undanfarið ár staðið fyrir tilraunaræktun á repju og nepju en í samgönguáætlun er gert ráð fyrir að stofnunin leggi sig eftir rannsóknum er varða umhverfisvæna orkugjafa.   

Hagkvæm… 

Repja og nepja eru harðgerðar jurtir sem ræktaðar eru víðast hvar á norðlægum slóðum svo sem í Kanada og í Skandinavíu. Úr fræjunum er pressuð olía sem eins og áður sagði má nota hvort heldur sem er sem eldsneyti eða til matargerðar. Einn hektari gefur um 1.200 lítra af bíódísilolíu sem nota má beint á óbreyttar dísilvélar skipa og bíla, um tvö tonn af fóðurmjöli sem er próteinríkt dýrafóður fyrir nautgripi, svín, sauðfé eða til fiskeldis ásamt þremur tonnum af hálmi, 120 kg af glyseróli og 100 g af metanóli sem nota má til framleiðslu á bíódísil eða beint á bensínvélar skipa. Andvirði fóðurmjölsins eins og sér stendur því sem næst undir kostnaðinum við að rækta einn hektara af repju. Í haust var uppskera repju og nepju af tveimur hekturum lands á Þorvaldseyri undir Eyjafjöllum  5,8 tonn af fræi. Sú staðreynd að uppskeran hér er sambærileg við uppskeru í Norður-Evrópu hvað magn varðar vekur athygli þar sem íslensk sumur eru bæði skemmri og kaldari en í Evrópu. Nú hefur verið sáð í 25 hektara lands sem munu gefa uppskeru haustið 2010.  Rannsókn Siglingastofnunar beinist sérstaklega að því hvort þessar tegundir vaxi yfirleitt á Íslandi og hvort birtan hérlendis, sem ríkir nánast allan sólarhringinn sumarlangt, geti komið í staðinn fyrir lengri og heitari sumur í Skandinavíu og Norður-Evrópu.  

…og umhverfisvæn framleiðsla

Ræktunin er umhverfisvæn á ýmsan máta, til dæmis dregur einn hektari af repju í sig sex tonn af koldíoxíði meðan á ræktun stendur. Repjuolían sem síðar er brennd skilar til baka í andrúmsloftið þremur tonnum af koldíoxíði og er útkoman því tvöföld kolefnisbinding. Það er mikilvægt að við sjáum tækifærin í kringum okkur og því spennandi að sjá hvert þetta  verkefni leiðir okkur. Mín von er sú að heiðgulir repju og nepjuakrar verði innan skamms algeng sjón í íslenskum sveitum þar sem bændur sjái þar möguleika á að auka tekjur sínar, nýta betur land sem ekki er í notkun, íslenska þjóðarbúinu og umhverfinu til heilla.

Athugasemdir

[Sigurður Grétar Guðmundsson, 24.9.2009 kl. 10:04]

Ég hef í ræðu og riti, gerði það þegar ég var fastur pistlahöfundur við Mbl, varað við því að fara að rækja jarðargróða til að framleiða eldsneyti. þetta er ekki á góðri leið í Bandríkjunum t. d. þar hafa bændur jafnvel hætt við að rækta korn til eldis manna og búsmala þar sem sú ræktun gefur betri arð.

Hættan við að taka ræktarland undir ræktun á eldsneytisjurtum er sú að þar með minnkar fæðuframboð fyrir ört fjölgandi mannkyn.  Ég held að við hérlendis þurfum ekki á því að halda, það eru váboðar framundanvarðandi akuryrkju hérlendis.

Ég hef grandskoðað þá kenningu að maðurinn sé að hækka hitastig heimsins með brennslu á kolefnum, og þar með aukningu koltvísýrings CO2 í andrúmslofti, hver heyrir ekki daglega áróðurinn gegn gróðurhúsaáhrifum. Það virðast ótrúlega fáir vita að gróðurhúsaáhrifin eru ein meginstoð lífs á jörðinni, án þeirra væri meðalhiti á jörðinni ekki +15°C heldur -18°C, jörðin væri óbyggileg. CO2 hefur mjög lítið að segja í gróðurhúsaáhrifum, megir orsakavaldurinn er vatnsgufa, eða 95%.

Mér er enn brugðið eftir að ég ræddi þessi mál við fyrrverandi umhverfisráðherra. Ráðherrann viðurkenndi að vita ekkert um þessi mál, flaut með straumnum eins og fjöldinn. Ég óttast að það leiði til ófarnaðar því mín niðurstaða er sú að nú fari meðalhiti jarðar lækkandi, við munum fá kuldaskeið sem nær hámarki líklega eftir 2030.

Ég hef lengi beðið eftir því að einhver vísindamaður íslenskur láti heyra í sér og kveði upp úr með það að þessi allsherjar "trú" sem IPCC loftslagsnefnd Sameinuðu þjóðanna hefur tekist að fá nánast alla leiðandi stjórnmálamenn og almenning til að taka, sé ekki þau vísindi sem dragi fram það sem sannara reynist. Ég veit að veðurfræðingarnir Einar Sveinbjörnsson og Haraldur Ólafsson eru efasemdarmenn um þessa opinberu "trú" en það þarf sterk bein til að ganga gegn því sem  Páfavald boðar.

Ég hef lengi beðið eftir því einnig að einhver af íslenskum stjórnmálamönnum skoði máið ofan í kjölinn og myndi sér  eigin skoðun og stefnu. Enn hefur það ekki gerst og þó er framundan 4. ráðastefna IPPC í Kaupmannahöfn, áður voru þær í Kyotó, Bali og Posnan. Inn á þessar ráðstefnur fá engir vísindamen að koma ef þeir efast um hina einu sönnu kenningu.

Enn sem komið er fljóta allir ísl. stjórnmálmenn með meirihlutastraumnum, það er oft auðveldast að þurfa ekki að hugsa.

Velkomin á bloggið mitt: siggigretar.blogg.is og mæli eindregið með bloggi Ágústar H. Bjarnasonar: agbjarn.blog.is.

Svo ættu allir að kynna sér kenningar danska vísindamannsins Henrik Svensmark og ekki síður framsýnasta vísindamann í loftslagsmálum Theodor Lanscheidt sem lést 2004. Hann sagði ætíð fyrir um loftslagsbreytingar, byggði það fyrst og fremst á gangi og virkni sólar sem að sjálfsögðu ræður  loftslagi jarðar, reyndar ásamt fleiri þáttum afleiddum og ekki síður geimgeislum.

Því miður virðist maðurinn halda að hann sé miklu öflugri en hann er. Samþykktin um að meðalhiti á jörðinni hækki ekki meira en 2°C á þessari öld er líklega hámark fáviskunnar, við erum ekki fær um að ráða neinu þar um.

[Daníel (IP-tala skráð) 25.9.2009 kl. 16:19]

Áhugaverð athugasemd frá Sigurði Grétari, en það er eins og hann hafi ekki tekið eftir því að ræktunin gefur bæði af sér lífdísel og dýrafóður, og búskapur með dýr hefur jú lang oftast það að markmiði að framleiða fæðu handa mannfólkinu. Svo þetta þurfa ekki að vera andstæður.

Það væri svo gaman að skoða hvort hægt væri að nota hálminn sem til fellur til að framleiða etanól eins og Íslenska lífmassafélagið er með áform um. Sú framleiðsla krefst sellulósa sem m.a. má fá úr grasi, lúpínu, og víðar, og þetta gæti verið enn ein uppsprettan. Þá værum við að fá bæði dísel á flutningabíla/fiskiskipaflotann, eldsneyti á fólksbílana, og dýrafóður, allt af sama landsvæðinu.